Cuduradda Aan Faafin (NCDs): Cudurro aan la isugu gudbin.
Cuduradda aan faafin (NCDs) waa cudurro aan la isugu gudbin oo sabab u ah arrimo badan oo ay ka mid yihiin hab-nololeedka, cunto xumada, iyo cuntooyinka dufanka leh ama sonkorta badan, isla markaana saameeya nidaamka jirka iyo caafimaadka guud ee qofka. NCDs-ka ugu badan waxaa ka mid ah cudurrada wadnaha, sonkorowga, kansarka, iyo neefta joogtada ah.
Sababaha NCDs-ka
1.Cuntooyinka Aan Fiicnayn: Cuntooyinka hodanka ku ah dufanka, sonkorta, iyo cusbada ayaa horseedi kara cudurro badan sida sonkorowga iyo cudurrada wadnaha. Isticmaalka cuntooyinka degdega ah iyo kuwa pre-packaged-ka ah ayaa sidoo kale kordhin kara halista cuduradan.
2.Fadhiga badan iyo Dhaqdhaqaaq la'aanta: Dadka ku nool bulshooyinka leh heer nololeed sarreeya, waxa badanaa la kulma fadhiga badan iyo dhaqdhaqaaq la'aanta, taasoo keenaysa dhibaatooyin caafimaad sida cayilka, cudurrada wadnaha, iyo sonkorowga.
3.Tobaco iyo Cabista Khamriga: Isticmaalka sigaarka iyo khamriga waxay kordhiyaan khatarta cudurrada wadnaha, kansarka, iyo dhibaatooyinka kale ee caafimaad.
4.Dhiig Karka: Cudurka dhiig karka waa cudur ka dhasha cadaadiska dhiigga oo aad u sareeya, waxaana uu sababi karaa cudurro kale oo khatar ah sida wadne xanuunka.
Cuduradda Aan Faafin ee Ugu Caansan:
1.Cudurrada Wadnaha iyo Dhiig Karka: Cudurrada wadnaha, oo ay ka mid yihiin xanuunka wadnaha iyo wadne xanuunka, waa kuwa ugu badan ee sababa dhimashada caalamka. Dhiig karka ayaa sidoo kale kordhiya khatarta cuduradan.
2.Sonkorowga: Sonkorowga, gaar ahaan sonkorowga nooca 2-aad, waa cudur ku yimaada markii jirku uu noqdo mid aan awoodin inuu si fiican u isticmaalo insulin. Sonkorowga wuxuu sababi karaa dhibaatooyin kale oo caafimaad sida waxyeellada neerfaha, kalyaha, iyo indhaha.
3.Kansarka: Kansarka waa cudur ku dhasha korriinka unugyada jirka ee aan caadiga ahayn. Waxaa jira noocyo badan oo kansar ah, kuwaas oo ay ka mid yihiin kansarka naasaha, qanjirka macaanka, iyo kansarka naasaha.
4.Nefta Joogtada ah (COPD): Cudur neefta joogtada ah (Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD) waxaa keena caabuq joogto ah oo ku dhaca neef-mareenka, waxaana keeni kara isticmaalka sigaarka ama hawada wasakhaysan.
Saamaynta Cuduradda Aan Faafin
Cuduradda aan faafin waxay ku leeyihiin saamayn ballaaran dadka iyo bulshooyinka. Waxay kordhiyaan culeyska dhaqaale ee hay'adaha caafimaadka, waana sababta ugu weyn ee keenta dhimashada dadka da'da ah. Waxaa sidoo kale la ogaaday in NCDs ay si weyn u saameeyaan horumarka dhaqaalaha iyo shaqooyinka bulshada.
Sida Loo Yareyn Karo Khatarta NCDs
1.Cunto caafimaad leh: Cuntooyinka khudradda, miraha, iyo hilibka aan dufanka lahayn ayaa caawin kara in la yareeyo khatarta cuduradan.
2.Jimicsi joogto ah: Dhaqdhaqaaqa jireed ee joogtada ah wuxuu ka caawinayaa dadka inay ilaashadaan miisaankooda, yareeyaan khatarta cudurrada wadnaha, iyo sonkorowga.
3.Ka fogaanshaha sigaarka iyo khamriga: Isticmaalka sigaarka iyo khamriga waa mid ka mid ah sababaha ugu waaweyn ee cudurrada aan faafin. Ka fogaanshuhu wuxuu yareeyaa khatarta cudurradan.
4.Dabagal caafimaad: Baaritaannada caafimaad ee joogtada ah iyo hubinta cadaadiska dhiigga, heerarka sonkorta, iyo waxyaabaha kale ee caafimaadka waxay ka caawiyaan in la ogaado cudurro ka hor intaanay noqonnin kuwo halis ah.
Gabagabo
Cuduradda aan faafin (NCDs) waa dhibaato caafimaad oo sii kordhaysa, taas oo u baahan in si degdeg ah loo fahmo loona sameeyo tallaabooyin looga hortago. Cunto caafimaad leh, dhaqdhaqaaq jireed, iyo ka fogaanshaha waxyaabaha waxyeellada leh ayaa muhiim u ah caafimaadka guud. Isbeddelada noocan ah waxay ka caawin karaan bulshooyinka inay si wanaagsan uga hortagaan cuduradaan, isla markaana ay ilaashadaan caafimaadkooda.
0 Comments